Lespakket 4vuurwerkveilig
Sinds 2015 werken verschillende partijen, waaronder VeiligheidNL en Brandweer Nederland, samen om in opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat een scholencampagne gericht op het veilig kijken naar vuurwerk uit te voeren. Via de campagne wordt het lespakket 4vuurwerkveilig onder de aandacht gebracht. Het lespakket wordt door leerkrachten of gastdocenten ingezet om leerlingen uit groep 7 en 8 voor te lichten over vuurwerkveiligheid. Jaarlijks voert VeiligheidNL onderzoek uit naar het bereik, het gebruik, de waardering en de werving van 4vuurwerkveilig, wat resulteert in een rapport.
Voor het rapport zijn registratiedata, website statistieken en de data van een vragenlijst gebruikt. De vragenlijst is digitaal gestuurd naar leerkrachten van het reguliere basisonderwijs en gastdocenten en heeft opengestaan van 9 t/m 29 januari 2025. In die periode hebben 192 leerkrachten (response rate: 11%) en 8 gastdocenten (response rate: 19%) de vragenlijst helemaal ingevuld.
Bereik
Eind 2024 vroegen 1.518 reguliere basisscholen en 43 gastdocenten het lespakket aan.
Gebruik
Op basis van website statistieken is bekend dat de PowerPoint presentatie (PPT) het meest gedownloade onderdeel van het lespakket is, gevolgd door de handleiding en de hand-out bij de presentatie.
Uit de procesevaluatie blijkt dat:
- Bijna alle leerkrachten, die mee hebben gewerkt aan het onderzoek, gebruik hebben gemaakt van het lespakket.
- Bijna alle leerkrachten of de PPT of de videopresentatie met voice-over hebben gebruikt. 57% van de leerkrachten gebruikte de PPT en/of videopresentatie met voice-over in combinatie met de Kahoot! quiz. Als gekeken werd naar het gebruik van deze voorgaande onderdelen in combinatie met de huiswerkopdracht, een ander basisonderdeel, daalde dit percentage naar 16%.
- De helft van de leerkrachten de nieuwe video van het vuurwerkslachtoffer Sjoerd gebruikte.
- De video gericht aan de ouders van leerlingen, met de moeder van vuurwerkslachtoffer Sjoerd, door 53% (N=105) van de leerkrachten werd bekeken en door 32% (N=62) gedeeld met ouders.
- De gemiddelde duur van het gebruik van het lespakket 63 minuten was.
- De meeste leerkrachten 3 onderdelen van het lespakket gebruikten, gevolgd door 2 en 4 onderdelen.
- Het lespakket het vaakst werd gebruikt in de week voor de kerstvakantie, met een piek op donderdag 19 december.
- Bijna alle leerkrachten het lespakket volgend jaar weer zouden gebruiken.
Waardering
Leerkrachten beoordeelden het lespakket positief met een gemiddeld cijfer van een 8,4.
Meer dan 9 op de 10 leerkrachten was het er mee eens dat het lespakket leerzaam, begrijpelijk, aansluitend bij het niveau van de leerlingen, leuk en gebruiksvriendelijk is. Ongeveer 8 op de 10 leerkrachten vond het lespakket interactief en 2 op de 10 leerkrachten gaf aan dat leerlingen voorlichting over vuurwerkveiligheid hadden gehad als het lespakket er niet was geweest.
Aspecten die leerkrachten waardeerden in het lespakket waren het belangrijke/relevante onderwerp, dat het gebruiksvriendelijk en duidelijk is, goed aansluit bij de leerlingen, nuttig, zinvol en waardevol is en leerzaam is.
Ongeveer een kwart van de leerkrachten noemde tips. De tips die leerkrachten het meest noemden, waren de PPT wat compacter maken/inkorten, meer beeldmateriaal, zoals video’s, in het lespakket verwerken met ervaringsverhalen, gevolgd door aparte onderdelen aanbieden voor groep 7 en 8.
Werving
Van de leerkrachten die de procesevaluatie invulden gaf ongeveer 3 op de 10 aan het lespakket al te kennen. Van de anderen hadden de meesten van het lespakket gehoord via een nieuwsbrief.
Conclusies
Geconcludeerd kan worden dat het lespakket 4vuurwerkveilig door ruim een kwart van de reguliere basisscholen werd afgenomen en goed werd gewaardeerd door de leerkrachten en gastdocenten. Resultaten uit dit onderzoek en andere recente onderzoeken onderstrepen het belang van het blijven aanbieden van het lespakket. Uit onderzoek naar ongevallen met vuurwerk tijdens de jaarwisseling 2024-2025 blijkt namelijk dat 20% van de vuurwerkslachtoffers op de huisartsenpost en 14% van de vuurwerkslachtoffers op de spoedeisende hulp jonger dan 12 jaar was. Het blijft dus belangrijk om leerlingen voor te lichten over vuurwerkveiligheid: we weten op basis van voorgaand onderzoek dat leerlingen zich meer bewust waren van de gevaren van vuurwerk en een verhoogde kennis van de tips hadden na het gebruik van het lespakket in de klas. Uiteraard blijft doorontwikkeling van het lespakket belangrijk, om zoveel mogelijk impact te realiseren.
Aanbevelingen
Inventariseren hoe we het gebruik en de samenstelling van het lespakket kunnen optimaliseren, bijvoorbeeld door het stimuleren van het gebruik van (eventueel een andere vorm van) de huiswerkopdracht, de video van vuurwerkslachtoffer Sjoerd (bijv. koppelen aan andere onderdelen van het lespakket) en de ontwikkeling en/of aanvulling van lesmaterialen (inclusief eventuele splitsing groep 7 en 8).
Optimaliseren van de huidige onderdelen in het lespakket, door bijvoorbeeld:
- De PPT en videopresentatie compacter te maken en de interactiviteit te bevorderen.
- De handleiding te optimaliseren, bijvoorbeeld door een tijdlijn/planning toe te voegen om gebruik van het lespakket te kunnen spreiden.